فقط کافی است که در لیست جست‌وجوی یک خبرگزاری نام «سیل» را جست‌وجو کنید، اخبار کوچک و بزرگ و در فاصله زمانی کم، پشت سر هم لیست می‌شوند. سیل، بلای طبیعی این روزهای کشور است؛ بلایی که همه 31 استان کشور در سال‌های نه چندان دور گذشته حداقل یک بار طعم تلخ وقوع آن را چشیده‌اند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی جمعیت هلال‌احمر؛ حتما این ضرب المثل ایرانی را شنیده‌اید که می‌گوید: «آزموده را آزمودن خطاست» سوال اما این است که این ضرب‌المثل تا چه حد در مدیریت حوادث کشور مصداق پیدا می‌کند، زمانی که بدانیم در سه سال گذشته بیشترین مخاطره‌ای که در ایران روی داده، وقوع سیل بوده است؟ سال 1370، تشکیل کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و مقرر شد تا تحقیقات علمی و پیدا کردن راهکارهایی در جهت پیشگیری و کاهش اثرات بلایای طبیعی ناشی از طوفان، سیل، خشکسالی، سرمازدگی، آلودگی هوا، زلزله و ... به ریاست وزیر کشور و عضویت وزرا و مسئولان سازمان‌ها، از جمله سازمان هواشناسی، موسسه ژئوفیزیک، جمعیت هلال‌احمر و دیگر ارگان‌ها تشکیل شود. وجود این کمیته اتفاق خوبی بود، اما در عمل حداقل در حادثه سیل، آنچه که باید، اتفاق نیفتاده است. لزوم توجه به خشم طبیعت واژه «تغییر اقلیم» این روزها زیاد شنیده می‌شود؛ واژه‌‏ای که البته در درون آن، مجموعه‌ای از مخاطرات جای دارد؛ مخاطراتی از جمله بالا آمدن سطح آب‎های زمین، خشکسالی، سیل و ... و بدتر این است که از 40 مخاطره ای که در دنیا شناسایی شده 38 مورد آن در ایران رخ می‌دهد که یکی از مهم‎ترین آن‌ها سیل است. توجه به وقوع سیل در کشور زمانی مهم‌تر به نظر می‌رسد که بدانیم بسیاری از مدیران کشور و مردم پایتخت‌نشین، نگران وقوع زلزله در تهران با بیش از 8 میلیون نفر جمعیت هستند حال این که وقوع سیل در تهران محتمل‌تر از وقوع زلزله است. سیل امامزاده داوود در تابستان و سیلاب‌های فصلی در رودخانه کن دلیلی بر صحت این ادعاست. به همین دلیل است که لزوم توجه به وقوع سیل و جلوگیری از آن احساس می شود؛ قبل از هر چیزی اما باید بدانیم دلیل وقوع سیل در کشور ایران چیست؟ مهدی ولی‌پور رئیس سازمان امداد و نجات هلال احمر، لیست بلندبالایی دارد از دلایل بروز سیل در ایران. البته او توضیح می دهد که وقوع سیل در همه کشورهای دنیا به خاطر پدیده تغییر اقلیم در حال زیاد شدن است، اما در ایران چند دلیل مهم برای وقوع سیل وجود دارد. از نظر او زیرساخت‌های شهری و روستایی در کشور نامناسب است و در بستر رودخانه‌ها؛ ساخت و ساز‌های مناطق مسکونی، پل و راه‌ها و ... انجام شده است؛ زمانی که یکی از عکس‌های مشهور سیل لرستان در فروردین سال 99، مربوط به خانه ای می شود که نیمی از آن در بستر رودخانه بود و در زمان وقوع سیل، همان نیمه خانه را آب با خود برده و یک یخچال فریزر نو هم آویزان از خانه بین زمین و هوا باقی مانده بود. همین نکته لزوم توجه به مکان‌‎یابی را در زمان ساخت و سازها نشان می‎‌دهد. آگاهی مردم، کارگران و کارمندانی که کسب و کارشان با ساخت‌وساز گره خورده است و نیز متولیان ساخت‌وساز در ایران‌، مانند سازمان نظام مهندسی و شهرداری‌ها می‌توانند به ساخت ایمنی نظارت کنند. به اضافه این اما به کارگیری افرادی که در مدیریت بحران بی‌تجربه اند، می‌توانند مدیریت بحران را دچار مشکل کنند. پیشگیری بهتر از درمان سیل می شورد و می‌برد، زمانی که سیلی به وقوع می‌پیوندد شستن و بردن تنها در بستر رودخانه اتفاق نمی‌افتد بلکه سیل همه چیز را می برد و بعد بحران، در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی خود را نشان می دهد؛ انگار که آب خروشان همه هستی شهری را به یکباره از بین می‌برد شاید به همین دلیل است که ولی‌‎پور می‌گوید، آسیب اقتصادی که سیل نوروز 98 به کشور وارد کرد، به اندازه بودجه یک سال کشور بود؛ حال ضربه‌های فرهنگی و اجتماعی که سیل وارد می کند، بماند که سال‌ها زمان می برد تا زخم عمیق و دلخراش این آسیب‌ها بهبود پیدا کند. بنابراین پیشگیری از وقوع سیل، مخاطره‌ای که در سه سال گذشته هر چند ماه یک بار در شهرهای مختلف ایران بروز می‌کند، مهم است. مرتضی مرادی‌پور معاون عملیات سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر هم معتقد است که باید برنامه ریزی دقیقی برای آمادگی در مقابل سیل وجود داشته باشد؛ برنامه‌ریزی برای 10 سال آینده از نظر او می‌تواند به پیشگیری از اثرات و مخاطرات کمک کند. برنامه‌های بلندمدت و کوتاه مدت بهترین گزینه برای پیشگیری است. هرچند که مرادی‌پور توضیح می‌دهد که برنامه‌ریزی ها باید با توجه به اقلیم هر منطقه صورت بگیرد. اتفاقی که از نظر معاون عملیات سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر در هیچ ارگان و سازمانی در کشور انجام نگرفته است. این سخن را ولی‌پور تایید می کند. او توضیح می دهد هرچند که در جمعیت هلال احمر کارگروه مبارزه با مخاطرات وجود دارد اما این مهم در دیگر وزارتخانه‌ها و ارگان‌ها دیده نمی‌شود؛ این در حالی است که عقل سلیم حکم می کند از گذشته درس بگیریم و از تجربیات آن استفاده کنیم. پیشنهاد ولی‌پور این است که برای پیشگیری از وقوع مخاطرات طبیعی و مخصوصا سیل، دولت‎ها با دید جدی‌تری به ساخت و ساز بپردازند و اجازه ساخت در هر منطقه‌ای را صادر نکنند. به اضافه این که توجه ویژه به استفاده از بیمه‌ حوادث ساختمانی می‌تواند از مشکلات اقتصادی و اجتماعی پساسیل جلوگیری کند؛ مسئله‌ای که در ایران حداقل شهروندان و دولت‎مردان بدان بی‌توجه‌اند. مورد مهم آموزش تجربه وقوع سیل در امامزاده داوود و دیگر شهرهای کشور نشان می دهد که برخی از شهروندان، شناخت کامل و صحیحی از میزان خطر حوادث طبیعی ندارند؛ یعنی که نمی دانند وقوع مخاطره ای مانند سیل تا چه قدر جدی است، به همین دلیل است که با وجود هشدار هواشناسی و سازمان‌ها و ارگان‌های مسئول، نزدیک رودخانه اتراق می‎‌کنند، خانه می سازند و حتی بدتر این که نزدیک به سیل شاهد بروز بحرانند و سرخوشانه فیلم می گیرند؛ همه این‎ها لزوم توجه به آموزش و اطلاع رسانی را نشان می‌دهد. پیمان صابریان معاون آموزش، پژوهش و فناوری برنامه‌های هلال‌احمر توضیح می ‏دهد که امروز دیگر روش‌های آموزشی قبل به درد آموزش برای زمان بحران نمی ‏خورد و لازم است از روش‌های نوین آموزش از جمله موشن گرافی، انیمیشن و اینفوگرافی استفاده کرد؛ روش‌هایی که می‌تواند مخاطب آن، همه گروه‌‎های سنی باشند. او توضیح می دهد، زمانی که تجهیزات موردنیاز در امدادرسانی تغییر کرده و زمانی که از پانچو و لباس‌های مخصوص مانند فوکا باید استفاده شود، به فراخور آن باید از تجهیزات آموزشی مناسب هم استفاده شود تا تغییر رفتار ممکن شود.